Monday, September 27, 2010

वजन कमी करण्यासाठी मोलाच्या आयुर्वेदिक टिप्स

आयुर्वेदिक म्हटल्या बरोबर आपल्या मनात प्रथम येतं "परिणाम हळू होत असला तरी साईड-इफेक्ट नसतात". आयुर्वेदामधे अतिशय जलद परिणामकारी औषधे आहेत ह्यावर आपला आता नक्की विश्वास बसेल. वर्षानुवर्ष सतत अभ्यास केल्यावर असा अनुभव येतो की आयुर्वेदात नमूद केलेली औषधे व आरोग्य विषयक मूलभूत सिध्दांत हे त्रिकालाबाधित सत्य आहेत. पित्तशमन औषधे व मेदनाशक औषधांची जोडी मेद कमी करण्यासाठी कशी कार्य करते ह्या विषयी थोडक्यात माहीती बघूया. वजन कमी करण्यासाठी दोन महत्वाच्या क्रिया होणे आवश्यक आहे. प्रथम आहारावर नियंत्रण व दुसरे मेद विलयन करून तो शरीरा बाहेर काढणे. ह्याला मेदनाशक औषधांचा (थर्मोजेनिक म्हणजे ऊष्मा वाढविणारी औषधे) उपयोग करावा लागतो. चरबी किंवा मेद हा मेणासारखा असतो. ऊष्णतेमुळे सहज वितळतो अर्थातच थंडपणामुळे गोठून एका ठिकाणी पक्का बसतो. म्हणून मेद नाशक औषधे स्वाभाविकपणे पित्ताची वाढ करतात. त्यामुळे आपोआप भूकही वाढते. म्हणून अशा औषधांमुळे घशाशी आंबट/कडू येणे, छातीत जळजळ होणे अशी लक्षणे होऊ लागतात. शिवाय औषध घेणे बंद केल्यानंतर भूक वाढते व अन्न जास्त प्रमाणात खाल्ले जाते. पित्तशमन औषध जेवणाच्या आधी घेण्यामुळे पित्त स्राव कमी होतो, भूक सौम्य होते शिवाय ऊष्मा वाढविणारी म्हणजेच मेदनाशक औषधांच्या ऊष्ण गुणांपासून आतड्यांच्य नाजुक आवरणाचे संरक्षण होते. ही प्रक्रिया योग्य रीतीने होण्यासाठी पित्तशमन २ गोळ्या जेवणाच्या दोन ते तीन तास आधी घ्याव्यात व मेदनाशक च्या २ गोळ्या जेवणानंतर लगेच घ्याव्यात. आपला आहार-विहार हा शरीरातील सर्व घडामोडींसाठी कारणीभूत असतो. त्यामुळे आहार-विहार आहे तसाच चालू ठेवून वजन कमी करण्याचा प्रयत्न करणे चुकीचे ठरेल. गोड पदार्थ किंवा तळलेले/तुपकट पदार्थ टाळले पाहिजेत ही बाब अगदी लहान मुलांना पण माहिती असते. आयुर्वेदानुसार आरोग्य विषयक मूलभूत सिध्दांतांच्या आधारे काही लहान-सहान गोष्टी अमलात आणल्या तर परिणाम लवकर होतो व प्रकृती उत्तम राहते. ही माहिती वाचतांना आपल्याला काही गोष्टी कदाचित चुकीच्या किंवा प्रवाहाच्या विरुध्द वाटतील, पण ह्या गोष्टी अनेक पिढ्यांच्या अनुभवातून सिध्द झालेल्या आहेत.
१) गोड पदार्थ जेवणाच्या शेवटी खाण्याची एक प्रथा आहे. आयुर्वेदानुसार गोड पदार्थ जेवणाच्या सुरुवातीला खावेत, शेवटी खाणे योग्य नाही. अतिरिक्त चरबी वाढण्याचे हे एक महत्त्वाचे कारण आहे. हा मुद्दा नीट समजण्यासाठी एक प्रयोग स्वतः करून पहा. एक दिवस नेहमीचे जेवण झाल्यानंतर ठराविक प्रमाणात काही गोड पदार्थ खा. १-२ दिवसांनी तोच गोड पदार्थ तेवढ्याच प्रमाणात जेवणाच्या सुरुवातीला खा. आपल्याला नहमीपेक्षा निम्मे जेवण जाईल. म्हणजेच आपल्याला जवढी खरी भूक आहे तेवढेच अन्न घेतले जाते, अनावश्यक किंवा अवाजवी अन्न घेणे अशा प्रकारे सहज टाळता येऊ शकते. जेवणानंतर पान खाण्याची पध्दत योग्यच नव्हे तर शास्त्रीय आहे. ह्याचा अर्थ प्रत्येकाने पान खावे असा न घेता, जेवणाचा शेवट गोड पदार्थाने करू नये, एवढा अर्थ नक्कीच घेतला पाहिजे. शरीराला हलकेपणा आणण्याचा हा अगदी सहज सोपा उपाय आहे.

२) सर्व फळांमधे कमी-जास्त प्रमाणात साखर असते. त्या साखरेला उतारा म्हणून निसर्गाने सोबत कडू-तुरट चवीच्या बिया व साली दिल्या आहेत. बिया व सालींमधे अधिक प्रमाणात जीवनसत्व असतात. आपण फक्त चवीच्या सुखानुभवा पायी ही जीवनसत्व वाया घालवतो. वजन कमी करण्याचा निश्चय केलेल्यांनी सहज शक्य होतील तेवढ्या बिया व साली फेकून देऊ नयेत.

३) चरबी किंवा मेद हा मेणासारखा असतो. ऊष्णतेमुळे सहज वितळतो अर्थातच थंडपणामुळे गोठून एका ठिकाणी पक्का बसतो. आपल्याला वजन कमी करण्याची खरी इच्छा असेल तर थंड पाणी, कोल्ड ड्रिंक्स किंवा इतर थंड पदार्थ घेणे वर्ज्य करा. चरबीच्या नियंत्रणासाठी शरीर आपणहून ऊष्ण स्वभावी पाचक-स्राव तयार करीत असते. मेदाच्या नियंत्रणासाठी वर्णन केलेली बहुतेक सर्व औषधे पाचक-स्राव वाढवूनच चरबी कमी करतात. अन्न घेतल्यानंतर लगेच थंड पाणी, कोल्ड ड्रिंक्स, लस्सी, आईसक्रीम किंवा इतर थंड पदार्थ घेण्यामुळे त्या पाचक-स्रावांचा परिणाम एकदम सौम्य होतो आणि चरबी साठून राहण्यसाठी कारण होते. अन्न पचवणारे पाचक-स्राव विस्तवा सारखे ऊष्ण असतात. त्यावर थंड पदार्थ किंवा थंड पाणी ओतल्यावर काय होईल ह्याचा आपणच विचार करा.

४) चहा-कॉफी सारखी साखरयुक्त पेय दिवसातून दोन पेक्षा जास्त वेळा घेऊ नयेत. त्याच्या घोटा घोटा बरोबर पोटात जाणारी सखर नकळतपणे चरबी वाढविण्यास कारण होते.

५) जेवणानंतर कधीही लगेच झोपू नये. शतपावली करणे चांगले. जेवणानंतर येणारी झोप ही खरी झोप नसून ती केवळ सुस्ती असते ज्याने शरीराचा बोजडपणा वाढीस लागतो. वामकुक्षीच्या नावाखाली डाराडूर झोप काढणे म्हणजे वजन वाढीला व एकंदरित रोगराईला आग्रहाचे आमंत्रण देण्यासारखेच आहे.

६) लवकर झोपून लवकर उठावे, हा नियम आरोग्यासाठी खरोखर लाख मोलाचा आहे. उशीरा झोपून उशीरा उठणारे शेकडा नव्वद टक्के लोक तब्बेतीने जाडजूड असतात असे आढळून येते.

७) दूध व दुधाचे पदार्थ नियमितपणे घेऊ नयेत. दुधातील पौष्टिक प्रथिनांची किंवा पिष्टमय पदार्थांची गरज भागल्यानंतर हे पदार्थ घेणे चालूच ठेवले तर त्यांचे रूपांतर चरबीत होते. दुधाचे दात पडले की नियमितपणे दूध पिणे आवश्यक नसते हे लक्षात ठेवावे.
८) निसर्गाच्या निर्मात्याने मनुष्य शरीराची रचना ही मांसाहार पचनासाठी केलेलीच नाही . ज्यांना मांसाहार केल्याशिवाय चैन पडत नाही त्यांनी आठवड्यातून एक किंवा जस्तीत जास्त दोन जेवणातच मर्यादित प्रमाणात मांसाहार घ्यावा.

९) बैठ्या कामामुळे मेद वाढतो. सतत कार्यक्षम राहा, सुस्ती आणि आळशीपणा टाळा. दारावरची बेल वाजली की ‘दुसरा कोणी उठण्याआधी आपण दार उघडण्यासाठी उठा’. अशा साध्या-सोप्या सवयी अंगी बाळगण्यामुळे शारीरिक हालचाली वाढून वजन वाढण्याची सवय कमी होते.

१०) दुपारी झोपण्याची सवय केवळ वजन वाढण्याच्या दृष्टिकोनातूनच नव्हे तर एकूण आरोग्या साठी पण अत्यंत हानिकारक आहे. अशी सवय लागली असेल तर ती ताबडतोब सोडावी, चांगल्या मुहूर्ताची वाट बघू नये. सवय मोडतांना काही दिवस त्रास वाटेल पण कालांतराने होणारे चांगले परिणाम अतिशय महत्वाचे आहेत हे विसरून चालणार नाही.

११) जेवण झाल्यानंतर “आता पोट भरले, आता आणखीन अन्न नको” हा संदेश मेंदूतून निर्माण होतो. पोट भरल्या नंतर १० ते १५ मिनिटां नंतर हा संदेश निर्माण करण्याची यंत्रणा मेंदूतून कार्यरत होते. म्हणून साधारण प्रमाणात अन्न घेऊन झाल्यावर १० ते १५ मिनिटे थांबून मग स्वतःलाच प्रश्न विचारावा, “अजून खरोखर भूक आहे का?” जर उत्तर “नाही” मिळाले तर लगेच पडत्या फळाची आज्ञा समजून ‘बस्स’ करा.

१२) जस्त जेवण घेण्याची सवय चरबी वाढण्याचे कारण आहे. क्रमाक्रमाने आहार चार घास कमी घेण्याची सवय केली तर थकवा न जाणवता वजन कमी राहून स्वास्थ्य उत्तम राहते.

१३) ‘भात खाण्यामुळे वजन वाढते’ असा एक गैरसमज सर्वत्र आढळतो. भात हे दक्षिण भारतीयांचे मुख्य अन्न आहे व गव्हाचे पदार्थ पंजाब किंवा उत्तर भारतीयांचे. अंगकाठीचा विचार केल्यास दक्षिण भारतीयांची एकूण प्रकृती बारीक असते तर उत्तर भारतीयांचे वजन काय किंवा एकंदर शरीर जास्त धडधाकट दिसते. तांदळाच्या शेतीसाठी आणि प्रत्यक्ष भात शिजवण्यासाठी भरपूर पणी लागते. त्यामुळे भात पोटात गेल्यावर पोट लवकर भरल्यासारखे वाटते खरे पण त्यामधून पोषक अंश फार कमी प्रमाणात घेतले जातात. तांदूळ कोरडे भाजून थोडे तांबुस झाल्यावर त्याचा भात करावा. वजन कमी करण्यासाठी हा पचायला हलका भात म्हणून फार उपयोगी होतो. व्यवस्थित जेवण झाल्यानंतर भात खाण्यामुळे मात्र मेद वाढतो कारण पाचक स्त्रावांना थंड करण्याची किमया ह्या ‘शेवटच्या भातामुळे’ होते. केवळ भात खाऊन वजन वाढत नाही हे लक्षात ठेवावे.
१४) दिवसातून किती वेळा आहार घ्यावा ह्या विषयी अनेक मतभेद आढळतात. कोणी सांगतात “थोड्या-थोड्या वेळाने थोडाथोडा आहार घ्यावा” तर कोणाच्या मते “ठराविक वेळी पोटभर जेवावे”. अशा वेळी काय बरोबर व काय नाही अशी शंका आपल्या मनात नक्कीच घर करून राहात असेल. अशा संभ्रमाच्या वेळी ‘आयुर्वेदाची शिकवण योग्य’ असेच मानावे. आयुर्वेदात “याम मध्ये न भोक्तव्यं, याम युग्मं न लंघयेत्” असा श्लोक आहे. ह्याचा अर्थः “चार तासांच्या आधी काही खाऊ नये व आठ तासांपेक्षा जास्त वेळ उपाशी राहू नये.

१५) मद्यपान करण्याची आवड असेल तर त्याविषयी थोडी शास्त्रीय माहीती: मद्यपान करण्याची भारतात पध्दत म्हणजे जेवणाच्या आधी घेऊन नंतरच जेवणाचा कार्यक्रम असतो. मद्यपाना मुळे पाचक-स्राव वाढतात व परिणामी भूक वाढते म्हणून जरुरी पेक्षा जास्त आहार घेतला जातो. जेवणाच्या नंतर मद्यपान करण्यामुळे वाढलेले पाचक-स्राव हे अन्न लवकरात लवकर पचवण्यासाठी उपयोगी पडतात. शिवाय जेवणाच्या आधी केलेल्या मद्यपाना मुळे सर्व अन्नघटक मेदात रूपांतरित होतात असे शास्त्रीय प्रयोगांच्या आधारे सिध्द झाले आहे. म्हणून मद्यपान करण्याची आवड असेलेल्यांनी जेवणानंतरच मद्यपान करावे. ज्यांना चरबी वाढवण्याची इच्छा असेल त्यांनी जेवणाच्या आधी घेऊन चालेल.

१६) कडधान्यां बद्दल थोडक्यात: मोड आलेली कडधान्य स्वास्थ्यासाठी उत्तम असे आपण अनेक ठिकाणी वाचले असेल. काही अंशी हे खरे आहे. त्यातील महत्वाचा मुद्दा असा की ज्या वयात पचन शक्ती उत्तम असेल किंवा नियमित व्यायाम करण्याची सवय असेल तरच मोड आलेली कडधान्य खावीत. वयाच्या ४५-५० नंतर ही कडधान्य त्रासदायक ठरतात. ह्या वया नंतर ‘भर्जित’ म्हणजे भाजलेले धान्यच आहारात वापरावे. भाजलेल्या धान्याला कितीही भिजवले तरी मोड येत नाहीत. मेद किंवा चरबी विषयी जागरूक असलेल्यांनी कडधान्य टाळणे महत्वाचे आहे. ह्या उलट वजन वाढवण्यासाठी कडधान्यांचा वापर आहारात नियमितपणे करावा.

१७) व्यायाम कसा, कोणता व किती करावा: व्यायामाचे फायदे सांगण्याची गरजच नाही. ह्या विषया बद्दल काही महत्वाच्या गोष्टी म्हणजे, कोण किती व्यायाम करतो ह्या पक्षा त्यात किती नियमितपणा आहे हे सर्वात महत्वाचे. वजन कमी करण्यासाठी कशा प्रकारचे व्यायाम करावेत? शरीरात मेद कुठे साठतो? चरबीच्या पेशी कुठे जमा होतात? काही प्रकारचे व्यायाम मस्तपैकी भूक वाढवतात तर काही व्यायाम चरबी हटवतात. त्वचा आणि मांसधातू च्या मधे ह्या चरबीच्या पेशी दबा धरून असतात. त्यामुळे मांसपेशींना पीळ पडेल असे व्यायाम चरबी हटवण्यासाठी उत्तम. ओला कपडा लवकर सुकण्यासाठी जी पिळण्याची पध्दत आहे तशी ही व्यायामाची क्रिया करावी.

Monday, September 13, 2010

पेशवेकालीन तांडव गणपती

इतिहास / माहिती

इतिहास हा बहुतेकांचा एक उत्सुकता असणारा विषय असतो तसा तो माझाही आहे. श्री प्रमोद ओक यांचे पेशवे घराण्याचा इतिहास, यं. न. केळकर यांचे मराठेशाहितील वेचकवेधक व इतिहासातील सहली तसेच डो. अ रा कुळकर्णी यांचे जेधे शकावली- करिना ही पुस्तके विकत घेतली. पेशवे घराण्याचा इतिहास या श्री प्रमोद ओक लिखीत पुस्तकातील माहिती माझ्या साठी खुप नवीन होती. यात पेशवेकालीन तांडव गणपती बद्दल दिलेली माहिती इतरांना हि व्हावी याउद्देशाने त्यांच्याच शब्दात साभार खाली देत आहे. या संदर्भात काही नवीन माहिती असल्यास त्यावर् प्रकाश टाकावा ही अपेक्षा. :-
"सन १७६५ नंतर कधीतरी श्रीमंत रघुनाथ राव दादासाहेब पेशव्यांमुळे पेशवा परिवारांच्या संपर्कात आलेली अघोरी तांडव गणपतीची मूर्ती हाएक विलक्षण प्रकार होता. या मूर्तीशी संपर्क आलेल्या कोणाचेही भले झाले नाही. या मूर्तीची थोडी माहिती इतिहासात उपलब्ध आहे. थोरल्या माधवरावांचे दुखणे बळावत चालल्यामुळे उपचार करणाऱ्या वैद्यांची, प्रकृती सुधारण्याबद्दलची आशा मावळत चालली होती. त्यामुळेरघुनाथरावांची पेशवेपदाची हाव वाढून ते पेशवाईची स्वप्ने पाहू लागले. ही लालसा पुरी व्हावी म्हणून रधुनाथराव स्वतःजवळील तांडव नृत्यकरणाऱ्या उग्र गणपतीची, अघोरी मांत्रिकाच्या व कपट विद्येत पारंगत असलेल्या लोकांच्या नादी लागून , कडक उपासना करू लागले. नारायणपेशवे गारदी मागे लागले असतांना जीव वाचविण्यासाठी केविलवाणे किंचाळत रघुनाथरावांकडे धावले , त्या वेळी रघुनाथराव याच गणपतीचीपुजा करीत होते. म्हैसुर प्रांतातील कोणी कोत्रकर नावाचे गृहस्थ अघोरी विद्येच्या बाबतीत रघुनाथरावांचे गुरू होते. त्यांनी ही तांडव गणपतीची मूर्तीरघुनाथरावांना उपासनापूर्वक अनुष्ठान करण्यासाठी खास कर्नाटकातून आणून दिली होती, मूर्ती पंचधातुची असून उंची सुमारे दिड फूट आहे. निजामावर स्वारी करण्याच्या निमित्ताने सन १७७३ च्या अखेरिस रघुनाथरावांनी पुण्यातून पळ काढला त्यावेळी, त्यांच्या शेडाणीकर नावाच्याआश्रिताने मूर्ती शनिवारवाड्यातून लांबविली व शेडाणी गावात नेऊन एका पिंपळाकाली मूर्तीची स्थापना केली. थोड्याच दिवसात मूर्ती तेथूननाहीशी झाली. ती चिंचवड , वाई या ठिकाणी वनवास भोगून सातारला एका ब्राम्हणाच्या घरी असल्याचे आढळले. या अघोरी मूर्तीच्या अशुभकरणीला त्रासून त्या पोटार्थी ब्राम्हणाने जुन्या पडक्या विहिरीत मूर्तीला जलसमाधी दिली. या गोष्टीला ५०-६० वर्षे उलटून गेल्यानंतर साताराशहरातिल प्रसीद्ध संन्यासी गोडबोले शास्त्री (नाथपंथीय स्वामी स्वच्छंदानंद) यांच्या स्वप्नात ती मूर्ती आली. स्वामीनी आपले शिष्य श्रीवामनराव कामत यांना मूर्तीचा शोध घेण्याची आज्ञा केली. चौकशी अंती श्री वामनराव कामत यांना मूर्तीचा कुप्रसिद्ध इतिहास समजला. सातारचा तो ब्राम्हण निः संतान वारल्याचेही कामतांना समजले. त्यामुळे श्री कामत गुरुंजींची आज्ञा पाळण्याबद्दल टाळाटाळ करू लागले. इकडे गोडबोलेशास्त्रींना (स्वामी स्वच्छंदानंद) वारंवार दृष्टांत होऊ लागले. अखेर नाइलाजाने कामतांनी मूर्ती बाहेर काढली. आपल्याच देवघरात तिची स्थापना करून श्री कामत पूजाअर्चा करू लागले. यानंतर ८-१० वर्षातच कामत कुटुंबातील मंडळी एक एक करून वारली. यामुळे या वेळेपर्यंत निः संतान झालेले श्री. कामत हाय खाऊन सुमारे १९३८ साली वारले. यानंतर त्यांच्या लांबच्या नात्यातील त्याच घरात राहणाऱ्या एका बाईंनी त्या मूर्तीचे स्थलांतर देवघरातून वाड्याच्या ओसरीतील कोनाड्यात केले.
पुढे १९४३ सालच्या सुमाराला कै. कामतांच्या गुरुभगिनी ताई चिपळुणकर यांनी ब्राम्हणाकरवी तांडव गणपतीची पूजा सुरू केली. मूर्तीने या बाईंनाही चांगलाच हात दाखवल्याचे कळते. या बाई अखेरच्या काळात अर्धांगाने जर्जर झाल्या होत्या. दरम्यान मुंबईचे डॉ. मोघे यांना पुराणवस्तू (क्युरिओज) जमवण्याचा विलक्षण नाद होता. या मूर्तीची हकीगत कानांवर येताच मोघ्यांनी स्वतःचे मित्र धुंडिराजशास्त्री बापट यांना मूर्ती मिळविण्यासाठी ताई चिपळुणकरांकडे सातारला पाठवले. बापटांचे मित्र नानासाहेब सोनटक्के यांनी खास टैक्सीने मूर्ती पुण्याला आणली. नंतर रात्रीचा प्रवास नको म्हणून दुसऱ्या दिवशी सकाळी मुंबईला निघायचे ठरले. आश्चर्य असे की अचानक त्या रात्री सौ. सोनटक्केया पोटशुलाने हैराण झाल्या. दुसऱ्या दिवशी वेदना असह्य झाल्या. श्री. सोनटक्के मूर्तीसह टैक्सीने मुंबईला निघाले. ती टैक्सी दूर जाताच इकडे बाईंची पोटदुखी एकदम थांबली. यानंतर २-३ वर्षे मूर्ती मूंबईला डॉ. मोघ्यांच्या घरी राहिली. पुढे डॉ. मोघ्यांना मुलगा झाला पण तो वेडसर निपजला . तसेच डॉ. मोघे व त्यांचे ज्येष्ठ चिरंजीव यांच्यात वाद निर्माण झाला. त्यामुळे त्रासून मोघ्यांनी प्रैक्टीस बंद करून मुंबई सोडली. मोघ्यांच्या गरी विद्यार्जनासाठी विद्यार्थी ठेवण्याची जुनी पद्धत होती. तशा विद्यार्थ्यांपैकी केशवराम अय्यंगार हा कर्मठ ब्राम्हण विद्यार्थी एक होता. मुंबई सोडतांना डॉ मोघ्यांनी गणेशाची मूर्ती इतर संग्रहासह, सर्व इतिहास सांगून अयंगार ला दिली.
कालांतराने अय्यंगार ने म्हैसूरच्या प्रसिद्ध मूर्तीकाराकडून मूर्तीची तंतोतंत प्रतिकृती तयार करवून आणली. दोन्ही मूर्ती कांचीपूरमचे शंकराचार्यांना अर्पण करण्याचे ठरविले. स्वामींनी परवानगी देताच, गरोदर पत्नीची नाजूक अवस्थाही नजरेआड करून अय्यंगार दोन्ही मुर्ती घेऊन कांचीपूरमला गेले. स्वामींनी मूर्तीकडे क्षणभरच दृष्टीक्षेप टाकला व प्रतिकृती ठेवून घेतली व अघोरी मूर्ती परत केली. निराश मनाने अय्यंगार मूर्तीसह मद्रासला परतले. तोच त्यांच्या पत्नीच्या प्रसूतीची बातमी समजली. पण मुलगा वेडसर निपजला. अय्यंगारांची अवस्था ऐकून त्यांचे स्नेही मद्रासच्या गणेश बुक एजन्सीचे मालक श्री. सुबय्या यांनी श्री अय्यंगार नको म्हणत असतानाही मूर्ती स्वतःजवळ ठेवली. पुढे सुबय्यानी ही मूर्ती मद्रासच्या लंबूचेट्टी स्ट्रीटवरील शंकरमठाला अर्पण केली. यानंतर वर्षभरातच श्री सुबय्या कैलासवासी झाले. या प्रकारे मूर्ती शंकरमठातच आहे असे समजते. "

आधार - भा. इ. सं. मंडल त्रै. २८-१-२
केसरी वृत्तपत्र-२६-३-१९७८ आणि ९-७-७८.

Sunday, September 12, 2010

भोजनातील हानिकारक संयोग.....

दुधा सोबत

दही, मीठ, आंबट वस्तु, चिंच, डांगर, मुळा, मुळ्यांची पाने, दोडका, बेल, आंबट फळे, सातु, हानिकारक असतात. दुधात गूळ टाकून सेवन करू नये. फणस किंवा तळलेले पदार्थ पण दुधा सोबत हानिकारक आहेत.

दह्या सोबत

खीर, दुध, पनीर, गरम जेवण, केळी, डांगर (खरबूज), मूळा इत्यादि घेऊ नये.

तुपा सोबत

थंड दुध, थंड पाणी समप्रमाणात मद्य हानिकारक असते.

मधा सोबत

मूळ, खरबूज, समप्रमाणात तूप, द्राक्षे, पावसाचे पाणी व गरम पाणी हानिकारक असतात.

फणसा नंतर

पान खाणे हानिकारक असते.

मुळ्या सोबत

गुळ खाणे नुकसान दायक असते.

खीरी सोबत

खिचडी, आंबट पदार्थ, फणस व सातु घेऊ नये.

गरम पाण्याबरोबर

मध घेऊ नये

थंड पाण्याबरोबर

शेंगदाणे, तूप, तेल, खरबूज, पेरु, जांभळे, काकडी, गरम दुध किंवा गर्म भोजन घेऊ नये.

कलिंगडा बरोबर

पुदीना किंवा थंड पाणी घेऊ नये.

चहा सोबत

काकडी, थंड फळे किंवा थंड पाणी घेऊ नये.

माशा सोबत

दुध, उसाचा रस, मध, पाण्याच्या काठावर राहणाऱ्या पक्ष्यांचे मांस खाऊ नये.

मांसा बरोबर

मध किंवा पनीर घेतल्याने पोट खराब होते.

गरम जेवणा बरोबर

थंड जेवण, थंड पेय हानिकारक असतात.

खरबुजा बरोबर

लसूण, मुळा, मुळ्यांची पाने, दुध किंवा दहि नुकसान कारक असते.

तांबे, पीतळ, किंवा काश्याच्या भांड्यात ठेवलेल्या वस्तु उदा. तूप, तेल, ताक, लोणी, रसदार, भाज्या, इत्यादि विषाक्त होतात. अशा भांड्यात बराच वेळ ठेवलेला पदार्थ खाऊ नयेत. ऍल्यूमिनियम आणि प्लस्टिकच्या भांड्यात पाताळ पदार्थ ठेवल्याने, उकळल्याने किंवा खाल्याने अनेक प्रकारचे रोग होऊ शकतात.

शरीर स्वस्थ ठेवण्याचा मूलमंत्र........................

सकाळी उठल्याबरोबर दात स्वच्छ करून किंवा चूळ भरून एक पेला थंड पाणी प्यावे. नंतर एक पेला कोमट पाण्यात लिंबू पिळून प्यावे व नंतर शौचास जावे.
मलमूत्र, शिंकम अश्रू, जांभई, झोप, उलटी, ढेकर, भूक, तहान, अपान वायु व श्रमाने झालेला श्वास वेग ही स्वाभाविक वेग आहेत. या वेगांना रोकु नये.
कमी खाणे हे नेहमी स्वास्थ्या करिता चांगले. भूकेपेक्षा एक पोळी कमी खाल्याने पोट ठिक राहते.
धैर्याने काम केल्यास बुद्धि ठिक राहते. पोट व बुद्धी ठीक राहिल्यास माणूस स्वस्थ राहतो.
अन्न ग्रहण केल्यावर लगेच झोपणे किंवा श्रम करणे, जेवतांना काळजी करणे, जेवतांना बोलणे व जेवल्यावर लगेच पाणी पाल्याने अपचन व अजीर्ण होते.
भूक असल्यावर न जेवणे, भूक नसल्यावर भोजन करणे, न चावता गिळणे, जेवल्यावर तीन तासाच्या आत परत जेवणे व भुके पेक्षा अधिक जेवणे प्रकृतिला चांगलेनसते. बघितल्या शिवाय पाणी पिऊ नये. जाणल्या शिवाय मित्रता करू नये, हात धुतल्या शिवाय जाऊ नये, विचारल्याशिवाय सल्ला देऊ नये, आपल्यापेक्षा मोठ्याचा तिरस्कार करू नये. बलवानाशी शुत्रता व दुष्टांशी मित्रता करू नये, अनोळखी माणसावर एकदम विश्वास करू नये. ह्या गोष्टी लक्षात ठेवल्यास अनेक व्याधि आणि विपत्ति पासून बचाव होऊ शकतो.
अतिव्यायाम, आति थट्टा विनोद, आति बोलणे, आति परिश्रम, आति जागरण, आति मैथुन, ह्या गोष्टींचा अभ्यास असला तरी आति कारणे योग्य नाही, कारण अति करणे आज ना उद्या कष्ट कारकच ठरते.
या जगात असा कुठलाही पदार्थ नाही जो योग्य प्रमाणात व रितीने प्रयोग केल्यास औषधाचे काम करणार नाही. योग्य रितीने व योग्य प्रमाणात जेवण न केल्यास त्याचे ही विष होऊ शकते. हिवाळ्यात सकाळी उन घेणे व रात्री थंदी पासून बचाव करणे हितकारी असते. परंतू उपाशी राहणे व उशीरा पर्यंत जागणे नुकसानकारक असते.
झोपवयास जाण्या अगोदर लघवी करणे, गोड दुध पिणे, दात घासून चुळ भारणे, हात पाय धुणे, दिवसाभर केलेल्या कामावर मनन करून ईश्वराचे ध्यान करत झोपणे. मानसिक आणि शारिरिक स्वास्थासाठी हितकार असते.

अर्थ असा नाही.............

मी इ - मेल फॉरवर्ड करतो ,
याचा अर्थ असा नाही ,
मला काही काम नाही ;
कामात फोन करुन
व्यत्यय टाळण्यासाठी ,
इ - मेलसारखे दुसरे साधन नाही

मी हसत असतो
याचा अर्थ असा नाही ,
माझं डोकं जाग्यावर नाही ;
दु : खाचे प्रदर्शन करुन ,
सांत्वनाचे शब्द मिळवण्यापेक्षा ,
हसत राहणे वाईट नाही

मी सुखात असतो
याचा अर्थ असा नाही ,
दु : खात मी होरपळलो नाही ;
दुसऱ्याला दु : खात खेचण्यापेक्षा ,
एकट्याने होरपळणे चुकीचे नाही

सर्वांची खिल्ली उडवतो ,
याचा अर्थ असा नाही ,
मला त्यांच्या भावनांची कदर नहीं ;
खोटी समजूत घालून ,
मर्जीत राहण्यापेक्षा ,
खिल्ली उडवणे वाईट नाही

कट्ट्यावर टपोरिगिरी करतो ,
याचा अर्थ असा नाही ,
की प्रेम मला समजत नाही ;
प्रेम करुन कुणाला फसवण्यापेक्षा ,
कट्ट्यावर शिट्ट्या मारणं ,
टपोरिगिरीचे लक्षण नाही

पीजे मारून हसवतो ,
याचा अर्थ असा नाही ,
की मला परिस्थितीचे गांभीर्य नाही ;
तणाव निर्माण करण्यापेक्षा ,
पीजे मारून हसवण्यात ..
काही गैर नाही ...

याचा अर्थ असा नाही
की मला काही काम नाही ..

Friday, September 10, 2010

Razorblade Mirror

A nice piece of design from Suck UK, the Razorblade Mirror is based on the shape of a typical razorblade. Designed by Phil Sims and ideal for a novelty shaving mirror or just an interesting decoration for your living room wall, it's even got the name of the most famous razorblade-user of all on the front - Sweeney Todd. Razor Blade Mirror is selling for £74.99. The price is pretty high for a mirror. So, make sure you are not buying this mirror only for just a “mirror”!

Narcisse Mirror

French design brand Domestic has launched a collection of mirrors by various designers including Matali Crasset, 5.5 Designers and Ich&Ka. According to their website, Narcisse is a collection of artists' mirrors, in which other than the qualities linked to its reflective functions, the key aspect of the mirror resides generally in the quality, design and workmanship of its frame.

Ironing Board Mirror

An interesting concept by designer Aïssa Logerot, this innovative mirror can be used as ironing board when it's tilted and secured on horizontal position. According to the designer, "this object is a link between two consecutive actions: iron clothes and dress up."

How Tall Are You Mirror

Are you mini like Kylie? Or a mountain like Hulk Hogan? Measuring your height with numbers is so last decade, we all gauge our heights by celebrity now darling. This tongue-in-cheek mirror lists 120 celebrities by height and guarantees to have people loitering in front of it trying to make themselves more James Dean instead of Ben Stiller.

http://www.oddee.com/item_96878.aspx

Top 10 Interesting Taj Mahal Facts

1. One of the most interesting Taj Mahal facts is that the building will appear to be a different color depending on what time of day it is, and whether or not there is a moon at night.
2. The Taj Mahal is one of the most popular Agra tourist attractions, and the building was started in 1631 by Shah Jahan.
3. No Golden Triangle tours in India would be complete without a visit to the Taj Mahal. This building is recognized by people all around the world, even those who have never been to India.
4. Taj Mahal facts which are fascinating include the fact that all of the artisans and skilled workers had their hands removed when the building was finally finished. This was to ensure no other structure could compare to the magnificent Taj Mahal.
5. The construction of the Taj Mahal took twenty two years to complete, and required more than twenty two thousand workers who were brought in from all over. There were more than one thousand elephants that were used just to haul the materials needed.
6. Interesting Taj Mahal facts include the symmetry of the structure, which is perfect except for the interior tombs. Tradition dictated that the tomb for the male must be larger than the one for the female.
7. There are many Agra tourist places, and a popular one is the black marble base. This base was intended as a mirror image of the Taj Mahal, except for black marble being used in place of white, but the structure was never completed.
8. The Taj Mahal has been designated as one of the new Seven Wonders of the World, and it draws people from everywhere on the globe.
9. One of the really fascinating Taj Mahal facts has to do with the exterior pillars. These were placed at an outward tilt, so if an earthquake occurred the fall of the pillars could be controlled.
10. One of the less common known Taj Mahal facts is that many jewels and semi precious gems were used to decorate the structure. Over the years and through a number of wars and pillages these jewels were removed, but you can still see where they were.

Indian government totally online

All government office related links are available...

This section provides you with information and useful links to avail various Citizen Services being provided by the Central & State/UT Governments in India . The list, however, is not exhaustive, as we are committed to adding more and more information about other services for which citizens and other stakeholders need to interact with the Government. Keep visiting this section for new updates !!

Obtain:

* PAN Card <http://www.india. gov.in/howdo/ otherservice_ details.php? service=15>
* TAN Card <http://www.india. gov.in/howdo/ otherservice_ details.php? service=3>
* Ration Card <http://www.india. gov.in/howdo/ howdoi.php? service=7>
* Passport <http://www.india. gov.in/howdo/ otherservice_ details.php? service=2>
* Inclusion of name in the Electoral Rolls <http://www.india. gov.in/howdo/ howdoi.php? service=10>
* Search More - How do I <http://www.india. gov.in/howdo/ advancedsearch. php>
Register:

* Waiting list status for Central Government Housing <http://www.india. gov.in/howdo/ otherservice_ details.php? service=9>

* Train Tickets Online <http://www.india. gov.in/howdo/ otherservice_ details.php? service=5>
* Air Tickets Online <http://www.india. gov.in/howdo/ otherservice_ details.php? service=4>
* Income Tax Returns <http://www.india. gov.in/howdo/ otherservice_ details.php? service=12>
* Complaint with Central Vigilance Commission (CVC) <http://www.india. gov.in/howdo/ otherservice_ details.php? service=14>

* Search More - How do I <http://www.india. gov.in/howdo/ advancedsearch. php>
Contribute to:

* Prime Minister's Relief Fund <http://www.india. gov.in/howdo/ otherservice_ details.php? service=11>
* Search More - How do I <http://www.india. gov.in/howdo/ advancedsearch. php>
Others:

* Send Letters Electronically <http://www.india. gov.in/howdo/ otherservice_ details.php? service=20>
* Search More - How do I <http://www.india. gov.in/howdo/ advancedsearch. php>

Recently Added Online Services

* Tamil Nadu: Online application of marriage certificate for persons having registered their marriages <http://www.india. gov.in/howdo/ onlineservice_ detail.php? service=2691>

* Tamil Nadu: Online District wise soil Details of Tamil Nadu <http://www.india. gov.in/howdo/ onlineservice_ detail.php? service=2693>

* Tamil Nadu: View Water shed Atlas of Tamil Nadu <http://www.india. gov.in/howdo/ onlineservice_ detail.php? service=2694>

* Tamil Nadu: E-Pension District Treasury Tirunelveli <http://www.india. gov.in/howdo/ onlineservice_ detail.php? service=2695>

* Meghalaya: Search Electoral Roll Online by Name (2008) <http://www.india. gov.in/howdo/ onlineservice_ detail.php? service=2697>

* Meghalaya: Search Electoral Roll Online by EPIC number (2008) <http://www.india. gov.in/howdo/ onlineservice_ detail.php? service=2698>

* Meghalaya: Search Electoral Roll Online by House number (2008) <http://www.india. gov.in/howdo/ onlineservice_ detail.php? service=2699>

* Himachal Pradesh: Revised Pay and Arrears Calculator-Fifth Pay <http://www.india. gov.in/howdo/ onlineservice_ detail.php? service=2702>

* Meghalaya: Search Electoral Roll Online by Part number (2008) <http://www.india. gov.in/howdo/ onlineservice_ detail.php? service=2700>

* Andhra Pradesh: Online Motor Driving School Information <http://www.india. gov.in/howdo/ onlineservice_ detail.php? service=2705>

Global Navigation

10 interesting facts about Jeans

1. ‘Jeans’ were named after Genoese sailor from italy because they wore clothes made of a blue fabric of cotton, and linen and wool blend. The word ‘denim’ came from the name of a French material that is found in a town called De Nimes in France.

2. Initially jeans were not made from Cotton. In the 18th century, as trade and cotton plantations boomed, cotton become the apt choice. Workers wore jeans because the material was very durable. It was usually dyed with indigo, which was taken from plantations in the Americas and India.

3. In 1853, German Hewish dry goods merchant Levi Strauss started selling blue jeans under the name ‘Levis’ in San Francisco. In 1891, Levi Strauss & Co’s patent for jeans with rivets went public and many companies began to adopt a similar concept.

4. During the Second World War, jeans (called ‘overalls’ at that time) got introduced to the world by American Soldiers, who usually wore them when they were off-duty.

5. The late Hollywood actor James Dean popularised jeans when he starred in the movie, Rebel without a Cause. Thus, Jeans became a symbol of youth rebellion during the 1950s in America. Teens who wore Jeans, were banned from restaurant, Theatre and Schools.
6. Skinny Jeans – These look best on slender women with long legs. Because of their clingy nature, they accentuate the hips and bottom. Boot-CUT Jeans – These are tight till the knee and then flare out slightly till the hem. The wider hem takes the attention away from a larger waist, hips and things. Low-Rise Jean – Also Called \low riders’, these sit just below your hips. If you want to flaunt your flat stomach, these are the jeans or you. Boyfriend Jeans – These are perfect for women who are rectangular in shape. The loose leg, Slouchy waist and large pockets are flattering on healthier bodies. Capris – These jeans end at the mid-calf or just below the calf, and are very popular among women of all age groups. They are usually meant to be worn in the summer.

7. Tips For Buying Good Fitting Jeans – Avoid focusing on just size.
You need to pay attention to the fit too.
- Don’t Choose jeans that are too bulky or baggy.
- Make sure that back pockets don’t add bulk or make your bottom look too large because of any embroidered designs or embellishments.

8. May 20 is considered to be the birthday of blue jeans.

9. In India, trousers made of denim which were worn by the sailors of Dhunga came to be known as dungarees.

10. Jeans are the world’s most sought after casual wear. Over 200 pairs of jeans can be made from a bale of cotton.

Wednesday, September 1, 2010

Chandraseniya Kayastha Prabhu (CKP)

Ancient History of CKP Community
It is believed that around the 12th century A.D., after Mandu fell to Allaudin Khilji, the Prabhus fled from Mandu. About 42 families migrated from Madhya Pradesh.As the Maratha empire started to expand in the 18th and 19th centuries, the community started spreading out to the then Maratha states of Baroda, Indore, Gwalior and Nagpur. Though the current location of this community is in Maharashtra or Ex-Maratha states, the CKPs are believed to have migrated centuries ago from the Kashmir region. This community falls under an ethnic group of Indo-Aryans and members of this community are now found mostly in certain parts of the state of Maharashtra in India. Along with the Aryans, one clan migrated to India on horse back they were called as 'hyhayas'. They established large empires in the fertile soils of central India. The most famous and brave king of this clan was Shastrarjun Kartivirya. During the cleansing of Kashtriyas by Bhargava Rama(Parshu Rama), the pregnant wife 'Chandrasena'- one of the sons of Kartivirya Arjun survived. The present day CKP clan is the progeny of that survived son of 'Chandrasena'- hence name Chandraseniya Prabhu. Prabhu means lords of land.Since they are one of very few surviving Kshatriyas from the cleansing done by Parshurama they still retain that original warrior blood.
The origins of the CKP community lie in Indus Valley from Kashmir to Sindh-Thatta on Arabian sea coast but the downfall of various kingdoms which were ruled by the community's families or where they were settled in (7th-8th Century A.D.)accounts for their present location. The last known migration was in 1305 A.D. wherein 42 families finally arrived in Maharashtra.

Ancient History of CKP Community

They migrated through the Khyber Pass from Sumer, where they belonged to cults devoted to Nanna, a lunar deity (like Chandra) associated with symbols of scholarship
Descendants of King Chandrasen, his son Kayastha, and Kayastha's son Somraj, ruled Kashmir and most of central India. Chandrasen, son of great King Sahastrararjun, was killed by Parshuram (The great warrior, in order to fulfill his wish to kill every Kshtriya on earth). Chandrasen's pregnant wife Ganga / Kamala took asylum with the mooni, Dalabhya. Parshuram demanded that Dalabhya hand over Ganga, but Dalabhya very wisely and with forethought asked him to spare the pregnant Ganga. Parshuram granted Dalabhya's request and blessed the child to be born from her and named it as "KAYA" who would in time be called "Kayastha." Parshuram then declared that because his father's kingdom had been destroyed, he and his descendants would live by means of the sword and ink (Asijivi/Masijivi). Although this is a obviously a mythological tale, it is generally agreed that the Kayasthas are the descendants of the king Chandrasen who was the Kshatriya king (warrior by profession), the son of Sahastrararjun of the Haiyaya family.
Another point is tribes of kaya province are Kayastha. The province kaya means Ayodhaya. According to Mr. H.S. Wilson (1819), Kayastha means the Supreme Being, the writer caste born of Kshatriya father and Shudra mother. The word Prabhu means supreme or powerful. As we read the Origin of CKP's is from Kashmir and North India. The Pandavas, Kauravas, and Gupt Vansh are all Chandravanshis. Institute of population studies comments after recent research findings that people from Indus basins from Mohenjedaro-Harrapa were freely using poppy seeds in the food preparations which is the case of CKPs who use poppyseeds liberally among all communities in Maharashtra-Gujarat in their foodpreperations. But kayastha community located in Ganga basin differs with CKP as Kayasthas from Ganga basin were not aware of use of poppy seeds in food preparations may be due to geographical reasons. May be the climatic changes occurred in Indus valley civilisation after 1 st political-economical migration of Kayasthas took place so climate later on became favourable for growing & use of poppy seeds for use in food preparations. As per United Nations study about community migrations CKPs had its origin from Indus valley, this community always being in administrative & professional services of subsequent rulers were located dispersely in Indus basin covering Kashmir-Punjab-Sind-Baluchistan. Kolis-Agris-Bhandaris who trace their origin from Baluchistan-Sind-Gujrat-Konkan are following common rituals of worshipping goddesses as CKPs, worshipping goddesses is essential part of Dravidian culture as per findings from Mohenjedaro-Harrapa. Indus Valley had trade links with coastal Gujrat(Lothal-Khambat)-Kutch(Dwarka)-Konkan(Nalasopara-Kalyan-Chowl) also with civilizations from Nile & Euphrates river basins. Early exposure to this foreign culture through traders while conducting administration in Indus valley civilization CKPs started observing rituals distinct from Brahminical rituals& CKPs continued administrative jobs for new rulers even after Indus valley kingdoms were overrun by Persians-Kushans & Arabs.

Middle-Age History

Chinese travelers mentions about Shaiv-Kayastha kings in Kashmir in 5 th century. These kings used to talk in Sanskrit and one such king even composed a poem set namely ‘Rajatagini’ which describes beautiful scene of Kasmir and Himachal Pradesh. In the 7th and 8th century, Kayasthas were Prominent rulers in Kashmir state and later they shifted from Kashmir to northern India and madhya bharat in late 10 th century due to invasion from Islamic rulers. Sometime during the advent of Budhism, the last CKP kingdom was lost and the community moved to Mandugadh where they held important positions in the court of the Parmars.

Migration from Kashmir to Sindh
CKPs continued administrating Sind-Multan-Kashmir kingdoms until Mohammed of Gazani defeated independent Muslim kingdoms of Sind-Multan-Kashmir in year 1027.Earlier due to climatic changes with decrease in agriculture outputs & reduction in trade related activities migration of communities upwards in Indus basin from Thatta on Arabian sea coast of Sind-Baluchistan where Indus river meets Arabian sea started towards Multan - Kashmir.

Migration from Sindh to West Narmada Valley
Mohammed of Gazani paralysed administration setup in Indus valley kingdoms through his numerous invasions in year 1027,this triggered migration for forefathers of CKPs , Through trade & political links CKPs were having knowledge of prosperous eastern kingdoms having favourable similar religious setup, these people decided to move eastward . CKPs moved along Indus river & embarked through port of Thatta in Sind-Baluchistan to reach Dwarka in Kutch & later Khambat in Gujrat then along river Narmada moved up to Madavgarh to take up positions in Parmar’s court .Had these people been from agrarian community they would have settled at one place for farm related activities. These people in good number were looking for big prosperous kingdom where most could find administrative jobs or occupation. Parmar’s court served their immediate needs as it had CKPs already serving in his court.

Arrival in Maharashtra
In year 1298 Alludin Khilji attacked Mandavgarh & destroyed Parmar kingdom. CKPs who had lost their occupational jobs migrated through Narmada river to Daman, Kalyan, Chowl, Dabhol,Goa, Karwar in Konkan to settle in Chalukya-Solanki-Yadav governed towns. Few among these settlers around Daman-Kalyan took farming related activities along with administrative jobs to develop in separate community known as Somvanshiya Kshatriya Prabhu. After fall of Vasai in 1739 most came settled in Mumbai.
Deccan Platue('देश' region)
Few of kayasthas who settled in deccan plateau in towns like Paithan,Junnar,Wai,Nasik,Karad got mixed with Deshastha Brahmin community already settled there to take up common names from them e.g. Deshpande,Kulkarni,Dixit, Vaidya,Kshemkalyani.

Konkan(कोंकण)
Many CKPs setteled in Kokan also have few common surnames along with the ruling clans from Kokan and maratha-Bhandari-Agri-Koli communities took up names as Palkars, Deshmukh,Satpute, Ranadive,Patankar, Bhise, Desai, Nachane, Dalvi, Angre which are common in many communities.
CKP migration 1 st in year 1035 from Thatta in Sind-Baluchistan to Gujarat & later from Gujrat to Konkan coast was not migration of few families but migration of a community comprising Administrative officials, Merchants, Priest & tradesman known as bara balutedar like Khatik, Nabhik & others.
In Maharastra,these people were successful in getting jobs as administrators,warrior and clerks; However, bramhins led boyott(gramanyas) on them from 1300 to 1850. The most famous example is when Mr. Balaji Avji Chitnis wanted to perform the Thread ceremony ( Munj ) on his son. Brahmins did not allow him saying " Prabhu's are not Brahmins and are from lower caste, hence thread ceremony cannot be performed on them". Mr. Chitnis got letter from then Shankarachaya Vidhanrusingha Bharati from Karvir Peeth, in year 1913, which said "Prabhu's are Rajanya Kshatriyas (Royal warriors)". Only Rajanya Kshatriyas (warrior by profession ) are allowed to do thread ceremony, so though Maratha's are Kshatriyas thread ceremony is not performed on them. Only exceptions were Bhonsale's who were decedents of Sisodia Royal family of Rajasthan. The Letter written by Shankaracharya can be found in office of Bombay Gazzette. This community is at Par with Brahmins in performing Vedic rituals.

Period of Maratha Empire
During Shivaji Maharaj’s period, this was the only community, who along with Deshasthas, held higher administration positions like Chitnis, Sabnis, Karkhanis and Mujumdar. They had also played a good role in the army of Maratha Empire during Shivaji Maharaj’s time and later during 1st Bajirao Peshwa’s period. It was also mentioned that during historic attack of Marathas on Afghans in 1751, Sardar Sakharam Hari Gupte Ambegaonkar of Pune led the battle of attock (read : अटकेपार झेंडें in Marathi) In late 17th century, few deshastha Brahmins understood the importance of Kayastha administrators and warriors. King of Aundh Sasthan and Pratindhi of Chatrapati-"Tribak Kulkarni- Kinhakar" broke the rules of “Gramanyas” (boycott) and started inviting them to Religious ceremonies related with his family and started “Pangat” with Kayasthas which was against the Orthodox Brahmin rules at that time. Great writers from Mandesh Ga Di Madgularkar had mentioned one story about this.Parshuram Tribak Pratindhi and his decedents kept this activity going on;as a result many CKPs migrated to Satara and Kolhapur Districts in late 17th century. Many CKPs got apponintement as Karkhanis and Gadkari at some forts near Satara like Vasota,Vardhangad etc.

CKP community in Peshwai
The fact that almost all the administrators from Chatrapati Shivaji to Rajaram Maharaj were either Deshastha Bramhins or Prabhus is reflected [by] the many common surnames in both the Deshastha and CKP communities such as Deshpande, Kulkarni, Chitnis, Gadkari, Karkhanis, Deshmukh, Tipnis and Jamenis etc.
Before 1713, all the Peshwes ( Prime Ministers) during the reign of the Maratha Empire were Deshasthas but from 1713 to 1803 Chatrapati appointed Chitpavan Peshwes. Particularly during the period 1750-1790, CKPs and Deshasthas faced a multitude of problems because of the pro-Chitpavan(and anti-CKP,anti-debra) attitude of Nanasaheb Peshwa. CKPs who by the mid-18th century had established themselves as professional administrators for the Angres at Alibaug, the Suvarnadurg clan in Malabar-Konkan coast, the Gaekwads in Gujarat, Bhonsales in Berar province, Ghorpades in Karnataka as well as for other Maratha chieftains from Dewas, Dhar, Indore,Kolhapur, Satara and Akkalkot found themselves at loggerheads with the Koknastha Brahmins for political and economical reasons because both communities were competing for the same posts. CKPs, who were favoured by both Hindu and Muslim rulers, were suppressed by vested interests in the Peshwa's durbar at Pune, particularly during rule of Nanasaheb Peshwa, Madhavrao Peshwa and Nana Phadanavis.
This was also the period of a Brahmanical revival in the Hindu religion when Brahmins ascended to the top of the Hindu caste hierarchy. CKPs, who as local administrators for the (Yavana) Muslim rulers prior to the Peshwa rule, had interaction socially with the Muslim and Buddhist rulers of the era and gradually adopted the social customs prevalent at that time, such as animal sacrifice, eating meat during religious functions, donation of money to bride as meher, worshiping fakirs or sufi saints and fasting, which was anathema to the Brahmins. Furthemore, the CKPs never had the sheer numbers to gain the favour of rulers.Chitpavan Kokanasta Brahmins who outnumbered CKPs, made seveal attempts to isolate the CKPs and suppress them further economically and politically, for example, by claiming that they did not have the right to perform the thread ceremony (munj. This was nothing more than an attempt by the Chitpavan Kokanasta Brahmins to appropriate for themselves the sole right to perform religious vedic rituals, a privilege of the ruling class in the brahminical way of thinking as declared by Brahmin rulers of that time.
Morever CKPs found themselves always at loggerheads with peshwas starting from Balaji Vishvanath 1st Chitpavan peshwa who usurped powers from Tarabai faction with which CKPs sided. Prabhu community who were earliest members of Shivaji dream of swaraj found themselves marginalized after Balaji Vishvanath became 1st Peshwa. Except Sardar Gupte who was commander in chief of Raghunathrao sworn enemy of Nana Phadanvis during his Attock operation no notable CKP ever served Peshwai & most joined rivals of Peshwas. This may have antagonised Peshwa administration further.

Occupations of CKPs

The traditional occupations of CKPs were as village revenue officials, warriors, diplomats, clerks and administrators; very small number of people also practiced Ayurvedic medicine. During British Raj, CKPs in general, found employment as white collar professions such as office clerks, administrators, soldiers and teachers. In modern times,CKP’s occupations range from being factory workers, clerks to being doctors, lawyers, teachers, administrators, soldiers, IT professionals and engineers. CKP women are also going into higher education and as a result can be found in high ranking professions.

Read more.........